palaver schreef: ↑03 mei 2021, 18:47
Zou je het hier willen delen?
Voor jou zeker!
Ditmaal is er niet beknibbeld op staal bij stadiondak AZ
Rondom het AZ-stadion heeft ASK Romein een nieuwe kap gebouwd zo robuust, dat hij waarschijnlijk een orkaan weerstaat. Het project lag bij gemeente, opdrachtgever, hoofdaannemer en publiek onder een vergrootglas. De tijdsdruk was zo hoog dat de staalbouwer al aan de slag moest ruim voordat het definitief ontwerp klaar was.
Twintig forse kraanspanten. Met solide knopen en robuuste verbindingen. Om maar te zwijgen van de 170 meter lange 600 ton zware hoofdligger die rust op gigantische oplegbokken, met dimensies die bijna doen duizelen. Alsof er een offshore-platform wordt gebouwd aan de zuidkant van Alkmaar.
Maar ze gaan niet naar olie boren langs de A9, maar voetballen. Met publiek. En bovenal veilig. Zonder risico dat het dak nog een keer bij een windvlaag naar beneden komt, zoals op die fatale zaterdag in augustus van 2019.
‘Dat nooit meer’, straalt de nieuwe kapconstructie van het AZ-stadion uit tot de laatste vulplaat. Je hoeft geen bouwkundige te zijn om te zien dat er dit keer niet is beknibbeld op staal. Boutverbindingen, buisprofielen, kopplaten… alles is zo robuust uitgevoerd dat het de gedeeltelijke instorting van het stadiondak definitief moet doen vergeten.
De oplegbokken voor de hoofdoverspanning hebben de dimensies van het onderstel van een boorplatform.
“Als er in welke fase van de bouw ook maar een spoortje twijfel ontstond, werden er extra strips op de buizen gelast, knikverkorters geplaatst, of een extra dilatatie aangebracht”, vertelt projectmanager Kees Havelaar van ASK Romein Staalbouw. “En elke las, zowel in productie als op locatie is natuurlijk gecontroleerd met magnetisch onderzoek. De delen van de hoofddraagconstructie zijn 100 procent onderzocht. Er is niets aan het toeval overgelaten.”
Vierlaags coatingsysteem
Met de conservering zijn ze ook niet terughoudend geweest. Voor zover de delen niet bij Oostingh in Katwijk meteen van alle vier de lagen coatingsysteem zijn voorzien, gebeurt dat alsnog op de bouwplaats. Braspenning is met een flinke ploeg schilders aanwezig om alles af te werken en is daar zeker nog tot deze zomer druk mee. Het is een voorwaarde om de gewenste tien jaar garantie op de conservering te kunnen geven. Op sociale media zullen dit keer zeker geen foto’s opduiken van afbladderende verf en roestende knooppunten.
“Natuurlijk lag er druk op het bouwproject”, stelt Havelaar desgevraagd. “Zoals altijd. Maar in dit geval was de druk nog een stuk groter en kwam die van alle kanten. Van de opdrachtgever, de hoofdaannemer, de gemeente, van het publiek. Iedereen keek mee.”
ASK Romein nam het werk een jaar geleden aan op basis van het voorlopig ontwerp van HaskoningDHV. Terwijl de engineeringafdeling van dochterbedrijf Oostingh druk bezig was met het uitvoeringsontwerp, moest het de materialen alvast bestellen. Havelaar: “Er waren weliswaar nog veel open einden, maar het was wel duidelijk dat er veel staal nodig was en ook nog eens van zulke reusachtige afmetingen, dat we er op tijd bij moesten zijn. Dat haalt geen leverancier even van de plank.”
Gepasseerd station
“En zo ging het eigenlijk ook tijdens de uitvoering”, valt montageleider Hans Groenewegen bij. “We gingen al spantconstructies maken voordat de tekeningen waren goedgekeurd door hoofdaannemer BAM en de gemeente. Maar we hadden geen keus. Op basis van onze eigen expertise durfden we het aan, al zie je soms wel eens onderdelen die overduidelijk later in het proces zijn toegevoegd. Die zou je normaal gesproken anders oplossen, maar dat station was dan al gepasseerd.”
Het pièce de résistance van de nieuwe kapconstructie, die 600 ton zware vakwerkligger voor het dak van de hoofdtribune, lag niet voor niets een paar maanden langer naast het stadion dan gedacht, voordat hij eind maart met veel spektakel op zijn plek werd gelegd. “Iedereen moest overal een goed gevoel bij hebben. Dat gold voor alles. Het motto was: bij twijfel niet inhalen.”
Eind maart legde Mammoet met twee kranen de 600 ton zware hoofdligger op de oplegbokken.
Tijdens een tour over de bouwplaats, wijzen Havelaar en Groenewegen voortdurend op bijzondere details. Hoewel, details…. dat klinkt weer zo pietepeuterig. En alles aan de nieuwe kap van het AZ-stadion is juist groot, zwaar en robuust. Een ‘beugeltje’ voor de opwaaibeveiliging legt zomaar 3 ton aan gewicht in de schaal.
De rondgang begint bij één van de oplegbokken waar die hoofdligger of megatruss op rust. Net het onderstel van dat spreekwoordelijke boorplatform. De zwaarst belaste kolommen wegen per stuk al 18 ton en hebben een wanddikte van 40 mm. Dat zegt volgens Groenewegen genoeg. Twee naar achter weglopende schoren die daar nauwelijks voor onderdoen, zijn rondom versterkt met opgelaste stalen strips. Typisch het resultaat van het bijzondere bouwproces, waarbij het staal al was besteld voor het definitief ontwerp klaar was. Van de coating zit alleen de eerste technische laag er nog maar op. Als uiteindelijk de witte afwerklaag is aangebracht, springen de strips volgens Groenewegen een stuk minder in het oog.
Teflon-glijplaten
Havelaar wijst op de blauwe strips hoog boven zijn hoofd, die te zien zijn overal waar de ligger contact maakt met de oplegbok. Het zijn teflon-platen die het mogelijk maken om de hoofdligger in twee richtingen te laten bewegen om thermische spanningen en windbelastingen op te kunnen vangen. Bij de bok aan de andere kant van het stadion bevinden zich de scharnieren, uitgevoerd als grote roestvaststalen bolscharnieren.
Groenewegen klimt daar naar boven via een tijdelijke bouwsteiger om nog wat details aan te kunnen wijzen. Zoals de opwaaibeveiliging. Want het spant moet ook weer niet te veel bewegingsvrijheid hebben en uit de oplegging waaien. Een ingenieuze overbrenging met een rubberblok wordt in dat geval tegengehouden door een beugel. Dat is dus wel een ding van 3 ton staal met kopplaten van wel tien centimeter dik. “Maar ja, als die 600 ton zware ligger met het dak van de hoofdtribune omhoog komt, dan gebeurt er ook wel wat.”
Alle problemen kwamen samen in spant 40
Onnavolgbare knopen, slechte conservering en niemand die de kap af en toe inspecteert
Vergeleken met het grove geweld van de bokken en de megatruss zijn de twintig kraanspanten rondom het stadion ranke, bijna frêle bouwdelen. Maar dat vertekent, verzekert Havelaar. “Ook dit zijn forse jongens. De plaatsing vond in krap drie weken tijd plaats en vergde een complexe logistiek. Daarbij moest het spant op een gegeven moment worden overpakt uit de kraan door een verreiker, om het verst uitkragende spantdeel te kunnen plaatsen. Onderwijl stonden in vier hoogwerkers monteurs bouten aan te draaien en onderdelen te geleiden. En dat op vier plekken tegelijk door het hele stadion met vier dag- en twee avondploegen. De complete voetbaltempel stond vol met materieel. Want er was verdraaid weinig plek tussen de tribunes en het veld.”
De nieuwe kraanspanten staan zo’n 5 meter achter de veel slankere kolommen van de oorspronkelijke spanten.
Mikado
De projectmanager wijst op de kokers van de oude spanten die op veel plekken nog zijn blijven zitten en uit de gevel steken. Ze dragen nog de oude betonnen tribune-elementen. De nieuwe kapconstructie is er samen met de nieuwe tribunedelen die ruim tweeduizend extra zitplaatsen opleveren, los om- en overheen geplaatst. Dankzij teflon-platen kunnen ze onafhankelijk van elkaar bewegen. De oude en nieuwe constructie dragen dus samen het Afas-stadion, maar doen dat elk los van elkaar en zijn nergens gekoppeld. De oude kolommen lijken wel Mikado-staafjes vergeleken bij dat robuuste nieuwe staal.
Die 10de augustus 2019? Die zijn ze volgens het staalbouw-duo binnenkort definitief vergeten bij de voetbalclub. Aan ASK Romein en Oostingh zal het in elk geval niet liggen. Bij het inhijsen van dat spant stonden supporters met tranen op hun wangen toe te kijken, weet Groenewegen nog. Dat kwam bij hem dan weer binnen. Eén daarvan vertrouwde hem toe: “Ik had het gevoel dat het stadion nooit af is geweest. Gelukkig maken jullie dat nu goed.”
